Okres dorastania to czas pełen zmian, wyzwań i odkrywania swojej tożsamości. Niestety, wielu nastolatków doświadcza również trudności emocjonalnych, z którymi nie zawsze potrafią sobie poradzić. Jednym z najpoważniejszych zaburzeń psychicznych, które może dotknąć młodzież, jest depresja. Dlatego tak istotne jest rozpoznawanie depresji u młodzieży i oferowanie im wsparcia i pomocy.

Depresja u nastolatków ma swoje specyficzne cechy i może przejawiać się różnymi objawami.

Jako rodzice także powinniśmy zachować czujność i zwracać uwagę, czy u dziecka nie pojawiają się objawy sugerujące depresję. Do specjalisty od zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży należy zgłosić się zawsze, gdy u młodego człowieka od 2 tygodni lub więcej utrzymują się chociaż 2-3 z poniższych symptomów:

  • Obniżony nastrój, przez większą część dnia niemal codziennie;
  • Utrata zainteresowań i zdolności odczuwania radości;
  • Zmniejszenie energii, ciągłe zmęczenie;
  • Osłabienie koncentracji i uwagi;
  • Pesymistyczne myśli odnośnie siebie i przyszłości;
  • Myśli samobójcze lub myśli o śmierci (u dzieci i nastolatków mogą o nich świadczyć niepokojące rysunki, żarty o śmierci i wyraźny wzrost zainteresowania tematyką śmierci np. w filmach i serialach);
  • Zaburzenia snu – wybudzanie się przedwcześnie, trudności z zasypianiem lub zwiększona potrzeba snu;
  • Zaburzenia apetytu.

Oprócz powyższych, typowych objawów wskazujących na zaburzenia nastroju, rodzice i opiekunowie powinni pozostać czujni także na niecharakterystyczne symptomy: ich źródło również może leżeć w tym, że młody człowiek doświadcza cierpienia psychicznego.

Warto szczególnie zatroszczyć się o zdrowie psychiczne dziecka, gdy zauważamy, że jego oceny pogarszają się lub że nasza pociecha, która do tej pory była prymusem i sama garnęła się do nauki, zaczęła poszukiwać wymówek, by nie siadać do książek. Choć odruchową reakcją może być strofowanie nastolatka i motywowanie go do większego wysiłku, lepiej będzie w pierwszej kolejności zapytać go, jak się czuje, jakie są przyczyny jego trudności i czy możemy zrobić coś, co sprawi, że poczuje się lepiej. Depresja u nastolatków często przejawia się bowiem spadkiem motywacji i sił do działania. Nawet dorośli nie zawsze są w stanie zmusić się do realizacji codziennych obowiązków w takim stanie.

Jeśli obserwujesz u swojego nastolatka te objawy przez dłuższy czas (co najmniej przez kilka tygodni) i widzisz, że wpływają one na jego codzienne funkcjonowanie, ważne jest, aby działać.

Oto kilka sposobów, jak możesz pomóc nastolatkowi z depresją:

  1. Zostań otwartym słuchaczem: Udzielaj swojemu dziecku wsparcia emocjonalnego i zapewnij mu bezpieczne miejsce do wyrażania swoich uczuć. Bądź gotowy wysłuchać go bez osądzania i dawaj do zrozumienia, że jesteś tu dla niego.
  2.  Zachęć do szukania profesjonalnej pomocy: Wizyta u terapeuty lub psychiatry może być niezwykle pomocna dla nastolatków z depresją. Zachęć swoje dziecko do skonsultowania się z profesjonalistą, który może zdiagnozować depresję i zaproponować odpowiednie leczenie.
  3. Promuj zdrowy styl życia: Zachęcaj swoje dziecko do dbania o zdrowie psychiczne poprzez regularną aktywność fizyczną, zdrową dietę i odpowiednią ilość snu. Te czynniki mogą mieć korzystny wpływ na samopoczucie.
  4. Ułatw dostęp do wsparcia społecznego: Wsparcie rówieśników i bliskich osób może mieć znaczący wpływ na poprawę samopoczucia nastolatków. Zachęć swoje dziecko do utrzymywania kontaktów z przyjaciółmi i rodziną.
  5. Monitoruj sytuację i bądź czujny na ewentualne znaki pogorszenia: Obserwuj zachowanie swojego dziecka i reaguj na ewentualne znaki pogorszenia się jego stanu emocjonalnego. Jeśli obserwujesz nasilenie objawów depresji lub myśli samobójcze, natychmiast zasięgnij profesjonalnej pomocy.

Leczenie depresji u młodzieży

Metodą pierwszego wyboru w przypadku młodych ludzi jest psychoterapia.

Leczenie farmakologiczne stosuje się w przypadku dużego nasilenia objawów, długiego czasu trwania, gdy psychoterapia nie jest możliwa ze względu na zły stan pacjenta lub nie przynosi efektów, gdy depresja ma silny komponent biologiczny. Możliwe, i w wielu przypadkach rekomendowane, jest łączenie farmakoterapii i indywidualnej psychoterapii. W niektórych przypadkach istotne staje się również podjęcie terapii rodzinnej.

W większości przypadków leczenie depresji okazuje się skuteczne, choć wymaga cierpliwości. Badania skuteczności rozmaitych form leczenia pozwalają pomóc coraz większej liczbie chorych, choć wielu z nich nie udaje się pożegnać depresji na zawsze i muszą liczyć się z nawrotami choroby w ciągu życia. W takich przypadkach leczenie pozwala ograniczyć ich częstość, głębokość, czas trwania i destrukcyjny wpływ na życie chorego.